- آدرس : بندرعباس شاه حسینی بلوار شهید حقانی جنب برج اصناف کوچه مژده 5 لوازم سردکننده سرد هرمز
لاستیک NBR چیست؟ بررسی کامل ویژگیها، کاربردها و مزایا
لاستیک NBR یا نیتریل بوتادین رابر (Nitrile Butadiene Rubber) یکی از انواع لاستیکهای مصنوعی است که بهدلیل مقاومت بالا در برابر روغنها، سوختها و مواد شیمیایی، در صنایع مختلف جایگاه ویژهای دارد. این لاستیک که گاهی با نامهای تجاری نظیر Buna-N یا Perbunan نیز شناخته میشود، ترکیبی از آکریلونیتریل (ACN) و بوتادین است.
ساختار شیمیایی لاستیک NBR
NBR از پلیمریزاسیون دو مونومر آکریلونیتریل (ACN) و بوتادین بهدست میآید. نسبت این دو مونومر در فرمولاسیون لاستیک میتواند تعیینکننده خواص آن باشد:
-
هرچه میزان آکریلونیتریل بیشتر باشد، مقاومت NBR در برابر روغن و سوخت افزایش مییابد.
-
هرچه بوتادین بیشتر باشد، انعطافپذیری و مقاومت در برابر دمای پایین بیشتر میشود.
ویژگیها و مزایای لاستیک NBR
ویژگی | توضیح |
---|---|
مقاومت شیمیایی | مقاومت عالی در برابر روغنهای معدنی، گریسها، سوختها و حلالهای غیر قطبی |
محدوده دمایی عملکرد | معمولاً بین -40°C تا +120°C |
مقاومت در برابر سایش | بالا |
نفوذناپذیری گاز | نسبتاً پایین (برای کاربردهای خاص باید بررسی شود) |
چسبندگی | چسبندگی مناسب به فلزات در ترکیبات مناسب |
معایب لاستیک NBR
-
مقاومت ضعیف در برابر نور خورشید، ازن و شرایط آبوهوایی (مگر در صورت افزودن پایدارکنندهها)
-
عملکرد نهچندان خوب در دماهای بالا نسبت به لاستیکهایی مانند سیلیکون یا وایتون
-
قابلیت اشتعال در مواجهه با حرارت زیاد
کاربردهای لاستیک NBR
-
صنعت خودروسازی
-
تولید اورینگ، واشر، کاسهنمد، شیلنگهای روغن و سوخت
-
پوششهای مقاوم در برابر روغن در موتور و گیربکس
-
-
صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
-
آببندها و اتصالات ضد روغن و سوخت
-
تولید شیلنگهای صنعتی مقاوم در برابر مواد نفتی
-
-
تجهیزات پزشکی و ایمنی
-
تولید دستکشهای نیتریل (جایگزین دستکشهای لاتکس برای افراد دارای حساسیت)
-
قطعات مقاوم در برابر مواد شیمیایی
-
-
صنایع غذایی و نوشیدنی (در صورت تایید فرمول)
-
آببندهای مقاوم در برابر روغنهای خوراکی و چربیها
-
مقایسه NBR با سایر لاستیکها
نوع لاستیک | مقاومت در برابر روغن | مقاومت حرارتی | مقاومت در برابر UV و ازن | انعطافپذیری |
---|---|---|---|---|
NBR | عالی | متوسط | ضعیف | خوب |
EPDM | ضعیف | خوب | عالی | عالی |
سیلیکون | ضعیف | بسیار عالی | خوب | عالی |
وایتون (FKM) | عالی | بسیار عالی | خوب | متوسط |
نکات فنی در انتخاب لاستیک NBR
هنگام انتخاب لاستیک NBR برای یک کاربرد خاص، باید چند عامل مهم در نظر گرفته شود:
1. درصد آکریلونیتریل (ACN)
مقدار آکریلونیتریل موجود در ساختار NBR معمولاً بین 18% تا 50% است. هرچه این مقدار بیشتر باشد:
-
مقاومت در برابر روغن و سوختها افزایش مییابد.
-
انعطافپذیری در دمای پایین کاهش مییابد.
برای مثال:
-
NBR با ACN پایین برای کاربرد در محیطهای سرد مناسب است.
-
NBR با ACN بالا برای کاربرد در محیطهای گرم یا با تماس مستقیم با سوخت و روغن مناسبتر است.
2. درجه سختی (Hardness)
سختی لاستیک NBR با واحد Shore A اندازهگیری میشود (مثلاً 60 Shore A). سختی بالا باعث استحکام بیشتر ولی انعطافپذیری کمتر میشود. سختی مناسب باید با توجه به نوع کاربرد انتخاب شود.
3. فرآیند قالبگیری
NBR میتواند با روشهای مختلفی مانند:
-
قالبگیری فشاری (Compression Molding)
-
قالبگیری تزریقی (Injection Molding)
-
اکستروژن (Extrusion)
فرمدهی و تولید شود. بسته به تیراژ، شکل قطعه و هزینهها، روش مناسب انتخاب میشود.
نگهداری و ذخیرهسازی لاستیک NBR
برای افزایش طول عمر قطعات لاستیکی NBR، توصیه میشود موارد زیر رعایت شوند:
-
دور نگه داشتن از نور مستقیم خورشید و UV
-
جلوگیری از تماس با ازن (در نزدیکی تجهیزات الکتریکی)
-
ذخیره در دمای بین 5 تا 25 درجه سانتیگراد
-
دور از منابع حرارتی و روغنهای شیمیایی غیرضروری
ترکیب NBR با سایر مواد
لاستیک NBR را میتوان با سایر پلیمرها یا مواد افزودنی ترکیب کرد تا عملکرد آن بهبود یابد:
افزودنی/ترکیب | تاثیر |
---|---|
PVC | افزایش مقاومت در برابر هوا و ازن |
کربن سیاه (Carbon Black) | افزایش مقاومت سایشی و UV |
پلاستیسایزرها | بهبود انعطافپذیری |
رزینها و آنتیاکسیدانها | افزایش مقاومت در برابر پیری و اکسید شدن |
قیمت و دسترسی به لاستیک NBR
قیمت لاستیک NBR به فاکتورهایی مثل درصد ACN، نوع فرآوری، شکل محصول (خام، گرانول، ورق یا قطعه آماده) و برند تولیدکننده بستگی دارد.
در ایران، NBR عمدتاً از کشورهای چین، کره جنوبی، آلمان و هند وارد میشود و معمولاً در قالب ورق، شیلنگ، رول و قطعههای آببندی (اورینگ، کاسهنمد و…) عرضه میشود.
نتیجهگیری نهایی
لاستیک NBR یکی از بهترین انتخابها برای کاربردهایی است که با روغن، سوخت و گریس سروکار دارند. از خودرو و ماشینآلات صنعتی گرفته تا تجهیزات پزشکی و لوازم ایمنی، همهجا میتوان ردپای این لاستیک باارزش را دید. با شناخت دقیق خواص و محدودیتهای آن، میتوان از NBR بهترین بهره را برد.