- آدرس : بندرعباس شاه حسینی بلوار شهید حقانی جنب برج اصناف کوچه مژده 5 لوازم سردکننده سرد هرمز
آیا درجا کار کردن خودرو مضر است؟ بررسی کامل آسیبها و راهکارها
درجا کار کردن خودرو، به معنای روشن نگه داشتن موتور بدون حرکت، موضوعی است که باورها و تصورات مختلفی درباره آن وجود دارد. در این مقاله، به بررسی باورهای نادرست مرتبط با درجا کار کردن خودرو و تأثیرات منفی آن بر اجزای مختلف خودرو میپردازیم.
باورهای اشتباه درباره درجا کار کردن خودرو
بسیاری از رانندگان معتقدند که قبل از حرکت، بهویژه در هوای سرد، باید خودرو را برای مدتی در حالت درجا روشن نگه داشت تا موتور گرم شود. این تصور نادرست است، زیرا موتورهای امروزی با سیستمهای پیشرفتهای مانند واحد کنترل موتور (ECU) طراحی شدهاند که حتی در دماهای پایین نیز بهسرعت موتور را آماده حرکت میکنند.
درجا کار کردن خودرو در زمستان
در فصل زمستان، برخی رانندگان برای گرم کردن موتور، خودرو را در حالت درجا روشن نگه میدارند. این کار میتواند منجر به رقیقشدگی روغن موتور شود که خاصیت روانکاری را کاهش داده و سایش قطعات را افزایش میدهد.
در فصل زمستان، یکی از باورهای رایج میان رانندگان این است که باید قبل از حرکت، موتور خودرو را برای مدت طولانی روشن نگه دارند تا موتور گرم شود. بسیاری از مردم فکر میکنند که درجا کار کردن به موتور کمک میکند تا به دمای مناسب برسد و کارایی آن بهتر شود. اما آیا این کار واقعاً مفید است؟ در ادامه، به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.
۱. چرا درجا کار کردن خودرو در زمستان رایج است؟
در فصل زمستان، دمای پایین باعث میشود که روغن موتور غلیظتر شده و حرکت آن در بین قطعات موتور کندتر شود. برخی از رانندگان فکر میکنند که درجا کار کردن خودرو میتواند به این مسئله کمک کند و موتور را زودتر گرم کند. در حالی که این عمل به ظاهر منطقی به نظر میرسد، در واقعیت تأثیر چندانی ندارد و میتواند مشکلاتی ایجاد کند.
۲. تاثیر درجا کار کردن روی موتور خودرو در زمستان
در خودروهای مدرن، سیستمهای پیچیدهای مانند سیستم سوخترسانی انژکتوری و سنسورهای دمایی وجود دارند که برای گرم کردن موتور به صورت خودکار عمل میکنند. این سیستمها به موتور اجازه میدهند که به سرعت گرم شده و به دمای بهینه برسد، بدون اینکه نیاز به درجا کار کردن باشد. به عبارت دیگر، درجا کار کردن طولانیمدت در زمستان هیچ کمکی به بهبود عملکرد موتور نمیکند…
آسیبهای احتمالی به موتور در هنگام درجا کار کردن:
- افزایش مصرف سوخت: زمانی که خودرو درجا کار میکند، موتور سوخت را بدون انجام کار مفید مصرف میکند.
- فرسایش روغن موتور: موتور در دمای پایین بهطور کامل گرم نمیشود، به همین دلیل روغن بهدرستی روانکاری نمیکند و ممکن است رسوبات کربنی در موتور تشکیل شود.
- ایجاد مشکلات در سیستم سوخترسانی: درجا کار کردن طولانی ممکن است باعث تشکیل رسوبات در انژکتورها و سیستم سوخترسانی شود.
۳. روش صحیح برای گرم کردن خودرو در زمستان
اگرچه نمیتوانید از هوای سرد جلوگیری کنید، اما روشهایی وجود دارند که میتوانند به شما کمک کنند تا خودروی خود را بهطور مؤثر و بدون آسیب به موتور گرم کنید:
استارت زدن و حرکت فوری:
- بهجای درجا کار کردن طولانیمدت، پس از استارت زدن خودرو، حدود ۳۰ ثانیه تا یک دقیقه صبر کنید و سپس بهآرامی حرکت کنید. این کار باعث میشود که موتور بهطور طبیعی گرم شود.
- حرکت با دور پایین در ابتدای مسیر به موتور اجازه میدهد که در حالی که در حال حرکت است، گرم شود. در این حالت، موتور بهآرامی به دمای مطلوب میرسد.
اجتناب از سرعت بالا در ابتدای حرکت:
- در ابتدا با سرعت پایین حرکت کنید تا به موتور فشار وارد نشود و روغن موتور بهطور کامل به اجزای مختلف برسد.
- حرکت سریع و با سرعت بالا ممکن است باعث ایجاد فشار زیاد روی موتور و سیستمهای مختلف خودرو شود.
۴. چرا خودروهای مدرن به درجا کار کردن نیاز ندارند؟
خودروهای مدرن با سیستمهای پیشرفتهای طراحی شدهاند که برای راهاندازی و گرم کردن موتور به صورت خودکار عمل میکنند. به عنوان مثال:
- سیستمهای سوخترسانی انژکتوری باعث میشوند که سوخت بهطور دقیقتر و بهینهتر وارد موتور شود و موتور به سرعت به دمای بهینه برسد.
- سنسورهای دمایی به ECU (واحد کنترل موتور) این امکان را میدهند که میزان سوخت و هوای ورودی به موتور را بر اساس دمای موتور تنظیم کند.
۵. عوارض درجا کار کردن در زمستان
اگر خودروی شما زیاد درجا کار کند، ممکن است به مشکلات زیر دچار شود:
- افزایش مصرف سوخت: همانطور که گفته شد، موتور بدون انجام کار مفید سوخت مصرف میکند.
- آلودگی هوا: درجا کار کردن باعث تولید گازهای آلاینده بیشتر مانند CO2 و NOx میشود که به آلودگی هوا و افزایش گازهای گلخانهای کمک میکنند.
- استفاده بیمورد از باتری: سیستمهای برقی خودرو همچنان در حال استفاده هستند، حتی وقتی که خودرو درجا کار میکند، و این باعث تخلیه باتری میشود.
۶. چه کارهایی میتوانید انجام دهید تا موتور خودرو در زمستان سالم بماند؟
- باتری را چک کنید: در فصل زمستان، باتری به دلیل سرد بودن هوا ممکن است دچار مشکل شود. مطمئن شوید که باتری سالم است و به راحتی استارت میزند.
- روغن موتور مناسب انتخاب کنید: روغن موتور را با نوعی انتخاب کنید که برای دمای پایین مناسب باشد. روغنهایی با ویسکوزیته پایینتر در دماهای پایینتر روانتر عمل میکنند.
- سیستم گرمایشی خودرو را بررسی کنید: مطمئن شوید که سیستم گرمایشی و سیستم تهویه خودرو بهدرستی کار میکنند تا بتوانید از سرمای زیاد جلوگیری کنید.
- تیغههای برفپاککن را چک کنید: در فصل زمستان، تیغههای برفپاککن نیاز به بررسی و تعویض دارند تا از یخزدگی و آسیب به شیشه جلوگیری شود.
خاموش کردن خودرو در ترافیک
در ترافیکهای سنگین، بسیاری از رانندگان خودرو را در حالت درجا روشن نگه میدارند تا از استارتهای مکرر جلوگیری کنند. با این حال، توقف بیش از ۳۰ ثانیه با موتور روشن از لحاظ فنی و اقتصادی منطقی نیست و باعث افزایش مصرف سوخت و استهلاک پیشرانه میشود.
درجا کار کردن خودرو با کولر روشن
روشن کردن کولر در حالت درجا میتواند به موتور فشار آورده و مصرف سوخت را افزایش دهد. همچنین، در ترافیک و مسیرهای سربالایی، توصیه میشود کولر خودرو را خاموش کنید تا از فشار بیش از حد به موتور جلوگیری شود.
درجا کار کردن خودرو بعد از طی مسافت طولانی
برخی معتقدند که پس از طی مسافت طولانی، باید خودرو را در حالت درجا روشن نگه داشت تا موتور خنک شود. این تصور نادرست است، زیرا در این حالت، موتور گرمتر شده و فعالیت مداوم فنهای خنککننده را به دنبال دارد که میتواند به سیستم برق خودرو آسیب برساند.
آسیبهای درجا کار کردن خودرو
مخلوط شدن روغن با بنزین
در حالت درجا، احتراق ناقص ممکن است رخ دهد که منجر به نفوذ سوخت به روغن موتور و کاهش خاصیت روانکاری آن میشود.
فعالیت مداوم فنهای خنککننده
درجا کار کردن طولانی مدت باعث افزایش دمای موتور شده و فنهای خنککننده را مجبور به فعالیت مداوم میکند که میتواند به کاهش عمر مفید آنها منجر شود.
آسیب رساندن به سیستم اگزوز خودرو
احتراق ناقص در حالت درجا میتواند منجر به تجمع رسوبات در سیستم اگزوز شده و کارایی آن را کاهش دهد.
آسیب رساندن به سیلندر توسط گازهای اسیدی
احتراق ناقص میتواند تولید گازهای اسیدی کند که به دیوارههای سیلندر آسیب میرسانند.
ایجاد خطا در ECU و آسیب درجا کار کردن خودرو
درجا کار کردن طولانی مدت ممکن است باعث ایجاد خطا در واحد کنترل موتور (ECU) شود که عملکرد بهینه موتور را مختل میکند.
افزایش مصرف سوخت
درجا کار کردن خودرو منجر به افزایش مصرف سوخت میشود که از لحاظ اقتصادی و زیستمحیطی مضر است.
روشهای جایگزین برای خنک کردن خودرو
به جای درجا کار کردن برای خنک کردن موتور، میتوان از روشهایی مانند پارک کردن در سایه، استفاده از کاور محافظ و اطمینان از عملکرد صحیح سیستم خنککننده استفاده کرد.
راهکارها و تأثیرات بر سلامت موتور
-
حرکت با سرعت کم پس از روشن کردن خودرو: به جای درجا کار کردن، پس از روشن کردن خودرو با سرعت کم حرکت کنید تا موتور به تدریج گرم شود.
-
خاموش کردن موتور در توقفهای طولانی: در توقفهای بیش از ۳۰ ثانیه، موتور را خاموش کنید تا از مصرف سوخت اضافی و استهلاک جلوگیری شود.
-
نگهداری منظم سیستم خنککننده: اطمینان از عملکرد صحیح رادیاتور، فنها و ترموستات به جلوگیری از داغ شدن موتور کمک میکند.
-
استفاده معقول از کولر: در شرایطی که موتور تحت فشار است، مانند ترافیک سنگین یا سربالایی، از روشن کردن کولر خودداری کنید تا به موتور فشار اضافی وارد نشود.
با رعایت این نکات، میتوانید از آسیبهای ناشی از درجا کار کردن خودرو جلوگیری کرده و عمر مفید موتور و سایر قطعات خودرو را افزایش دهید.
تأثیر درجا کار کردن خودرو بر عمر باتری
وقتی خودرو درجا کار میکند، دینام با دور پایین کار کرده و جریان کمتری به باتری میرساند. اگر همزمان تجهیزات برقی مانند کولر، چراغها و سیستم صوتی روشن باشند، باتری خودرو به مرور زمان تخلیه شده و ضعیف میشود. در نتیجه، ممکن است استارت زدن خودرو دچار مشکل شده و عمر باتری کاهش یابد.
افزایش آلایندههای محیطی و اثرات زیستمحیطی
درجا کار کردن باعث تولید گازهای گلخانهای مانند CO₂ و NOx میشود که به آلودگی هوا و آسیب به محیطزیست منجر میشوند. در برخی کشورها قوانین سختگیرانهای برای جلوگیری از درجا کار کردن خودرو وضع شده و جریمههایی برای آن در نظر گرفته شده است.
آیا خودروهای جدید هم از درجا کار کردن آسیب میبینند؟
خودروهای امروزی با استفاده از ECU و سنسورهای پیشرفته بهینهسازی شدهاند تا بدون نیاز به درجا کار کردن، بهترین عملکرد را ارائه دهند. در واقع، بسیاری از خودروهای مدرن به سیستم Start-Stop مجهز هستند که در ترافیک، موتور را بهطور خودکار خاموش و هنگام فشردن پدال گاز دوباره روشن میکند.
آسیب به شمعها و سیستم احتراق
وقتی موتور درجا کار میکند، احتراق کامل صورت نمیگیرد و رسوبات کربنی روی شمعها و سوپاپها جمع میشود. این موضوع میتواند باعث احتراق ناقص، افزایش مصرف سوخت و حتی ریپ زدن موتور شود.
نکات کاربردی برای جلوگیری از مشکلات ناشی از درجا کار کردن خودرو
✅ بعد از استارت زدن، در کمترین زمان ممکن حرکت کنید و اجازه دهید موتور در حین حرکت گرم شود.
✅ در توقفهای طولانی (مثل پشت چراغ قرمز یا در ترافیک شدید)، در صورت امکان موتور را خاموش کنید.
✅ اگر نیاز به خنک کردن خودرو دارید، به جای درجا کار کردن، از سایهبان، شیشههای دودی و تهویه مناسب کابین استفاده کنید.
✅ سیستم خنککننده، روغنموتور و فیلترهای هوا را بهطور منظم بررسی کنید تا خودرو دچار افزایش دما نشود.
۱. تأثیر درجا کار کردن روی سیستم روغنکاری موتور
چرا درجا کار کردن به روغن موتور آسیب میزند؟
وقتی خودرو درجا کار میکند، دمای موتور به اندازه کافی بالا نمیرود تا روغن موتور به دمای عملیاتی مطلوب برسد. در این شرایط:
- روغن بهخوبی در بین قطعات داخلی جریان پیدا نمیکند.
- روغن غلیظتر شده و خاصیت روانکاری آن کاهش مییابد.
- در خودروهای انژکتوری، ممکن است مقداری از سوخت نسوخته وارد کارتر موتور شود و باعث رقیق شدن روغن موتور شود که این امر اصطکاک بین قطعات داخلی را افزایش میدهد.
✅ راهکار: تعویض بهموقع روغن موتور و استفاده از روغن با ویسکوزیته مناسب (بهویژه در فصل زمستان) میتواند از این مشکل جلوگیری کند.
۲. اثر درجا کار کردن روی راندمان کاتالیست و سنسور اکسیژن
چرا درجا کار کردن به مبدل کاتالیستی آسیب میزند؟
مبدل کاتالیستی (Catalytic Converter) در اگزوز خودرو وظیفه تبدیل گازهای آلاینده به ترکیبات بیضرر را دارد. این قطعه برای عملکرد صحیح نیاز به دمای بالا دارد.
وقتی خودرو درجا کار میکند:
- دمای اگزوز و مبدل کاتالیستی به حد مطلوب نمیرسد.
- احتراق ناقص رخ میدهد و دوده و رسوبات کربنی در کاتالیست جمع میشوند.
- سنسور اکسیژن ممکن است اطلاعات نادرستی به ECU بدهد که باعث افزایش مصرف سوخت و عملکرد نامناسب موتور میشود.
✅ راهکار: اگر خودروی شما زیاد درجا کار کرده، یک رانندگی با دور موتور بالا (بین ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ RPM) به مدت ۱۵ دقیقه میتواند مبدل کاتالیستی را تمیز کند.
۳. تأثیر درجا کار کردن روی سوپاپها و سرسیلندر
در خودروهایی که زیاد درجا کار میکنند، احتراق ناقص و افزایش رسوبات کربنی روی سوپاپها یکی از مشکلات شایع است. این موضوع باعث مشکلاتی مانند:
- کاهش قدرت موتور
- افزایش مصرف سوخت
- ناک (Detonation) یا ضربه زدن موتور
- کاهش عمر سرسیلندر و واشر سرسیلندر
✅ راهکار: استفاده از مکملهای پاککننده سوپاپ و رانندگی در اتوبان با سرعت متوسط (بین ۶۰ تا ۹۰ کیلومتر بر ساعت) به تمیز شدن سوپاپها کمک میکند.
۴. چرا درجا کار کردن باعث آسیب به تسمهها و پولیها میشود؟
وقتی خودرو درجا کار میکند، تسمه تایم، تسمه دینام و پولیهای موتور در حال چرخش هستند، اما بدون بار مفید. در نتیجه:
- تسمه دینام و تسمه کولر داغ شده و عمرشان کاهش مییابد.
- پولیهای موتور فرسوده شده و احتمال لقی یا شکستگی افزایش مییابد.
✅ راهکار: در زمان سرویس دورهای خودرو، حتماً تسمهها و بلبرینگهای پولی را بررسی کنید و در صورت نیاز تعویض کنید.
۵. رابطه درجا کار کردن و تشکیل لجن در موتور
چرا درجا کار کردن باعث تشکیل لجن (Sludge) در موتور میشود؟
- وقتی موتور در دمای پایین کار کند، بخارات روغن بهدرستی تبخیر نمیشوند.
- رطوبت موجود در محفظه احتراق با روغن ترکیب شده و باعث تشکیل گل و لای (Sludge) میشود.
- این لجن باعث مسدود شدن کانالهای روغن و کاهش فشار روغن موتور میشود.
✅ راهکار:
- روغن موتور را در بازههای زمانی کوتاهتر تعویض کنید.
- از روغنهای باکیفیت با استاندارد API SN یا بالاتر استفاده کنید.
۶. نقش درجا کار کردن در کاهش طول عمر شمعهای موتور
چرا خودروهایی که زیاد درجا کار میکنند، مشکل شمع دارند؟
- در دور موتور پایین، مخلوط سوخت و هوا غنیتر است، که باعث دوده گرفتن نوک شمعها میشود.
- بهمرور زمان، شمعها جرقه ضعیفتری زده و باعث ریپ زدن موتور میشوند.
- افزایش دوده روی شمعها مصرف سوخت را بالا برده و آلایندگی موتور را افزایش میدهد.
✅ راهکار: اگر خودروی شما مدت زیادی درجا کار کرده، بررسی و تعویض شمعها ضروری است.
۷. آیا درجا کار کردن برای خودروهای دیزلی هم مضر است؟
بله، اما به دلایل متفاوت!
- در موتورهای دیزلی، درجا کار کردن باعث دوده گرفتن سیستم EGR و انژکتورها میشود.
- در بسیاری از کامیونها و ماشینهای سنگین، درجا کار کردن طولانیمدت میتواند باعث آسیب به توربوشارژر شود.
✅ راهکار: خودروهای دیزلی باید هرچند وقت یکبار در دور موتور بالا (بین ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ RPM) کار کنند تا رسوبات از بین بروند.
۸. تأثیر درجا کار کردن روی سیستم ترمز خودرو
در ترافیکهای شهری، رانندگان معمولاً پا را روی ترمز نگه میدارند تا خودرو حرکت نکند. این کار باعث:
- افزایش حرارت لنتهای ترمز
- فرسایش زودرس دیسکها
- افزایش احتمال جوش آوردن روغن ترمز
✅ راهکار: اگر خودرو در ترافیک درجا کار میکند، دنده را خلاص کنید و از ترمز دستی استفاده کنید تا فشار روی سیستم ترمز کاهش یابد.
سوالات متداول
-
آیا درجا کار کردن خودرو برای گرم کردن موتور در زمستان ضروری است؟
خیر، موتورهای امروزی به گونهای طراحی شدهاند که نیازی به درجا کار کردن برای گرم شدن ندارند. بهتر است پس از روشن کردن، با سرعت کم حرکت کنید تا موتور به تدریج گرم شود.
-
آیا خاموش کردن و روشن کردن مکرر خودرو در ترافیک به موتور آسیب میزند؟
خیر، خاموش کردن موتور در توقفهای بیش از ۳۰ ثانیه به کاهش مصرف سوخت و استهلاک کمک میکند. برخلاف باور رایج، استارت زدن خودرو آسیب جدی به موتور وارد نمیکند، مگر اینکه باتری ضعیف باشد یا سیستم استارت مشکل داشته باشد.
-
آیا درجا کار کردن خودرو باعث آسیب به روغن موتور میشود؟
بله، درجا کار کردن طولانیمدت میتواند باعث رقیق شدن روغن موتور شود، زیرا احتراق ناقص ممکن است مقداری سوخت را به روغن نشت دهد. این امر باعث کاهش خاصیت روانکاری روغن و افزایش سایش قطعات موتور میشود.
-
چرا درجا کار کردن خودرو باعث افزایش مصرف سوخت میشود؟
در حالت درجا، موتور بدون انجام کار مفید همچنان سوخت مصرف میکند. بسته به حجم موتور، درجا کار کردن ممکن است تا ۱ لیتر سوخت در هر ساعت مصرف کند، که در طول زمان تأثیر قابلتوجهی بر مصرف سوخت دارد.
-
آیا درجا کار کردن خودرو با کولر روشن برای موتور ضرر دارد؟
بله، روشن بودن کولر در حالت درجا فشار زیادی به موتور وارد میکند، بهویژه در خودروهای با حجم موتور کم. این کار باعث افزایش مصرف سوخت، افزایش دمای موتور و کاهش عمر قطعاتی مانند کمپرسور کولر و تسمهها میشود.